7 voordelen van natuur in jouw tuin
Natuurvriendelijk tuinieren heeft veel voordelen maar wat is natuurvriendelijk.
Je kan je zelfs afvragen wat is natuurlijk?
De definitie van natuur is volgens wikipedia: “De levende natuur omvat de levende organismen, zoals planten, dieren, de mens en hun invloed op de aarde”.
Ook kan je discussiëren over wanneer het wel of geen “wilde natuur” of “echte wildernis” is.
In Nederland en een groot deel van Europa is alle natuur door de mens beïnvloed of aangelegd, voor onaangetaste wilde natuur moet je naar het hooggebergte of naar Polen waar je het laatste “Oerbos Bialowieza” kan vinden.
We definiëren natuur voor nu als een zo goed mogelijk functionerend ecosysteem. In de tuin kunnen we door natuurvriendelijk te tuinieren het ecosysteem zo goed mogelijk proberen te krijgen, hierdoor kunnen we de biodiversiteit en het tuinonderhoud verbeteren en veel makkelijker maken.
Je denkt misschien wat maakt het uit als ik mijn (kleine) tuin natuurlijker maak. Voor de biodiversiteit en voor jezelf heeft het veel voordelen als we veel kleinere tuinen samen vergroenen. Al die kleine postzegeltuintjes samen maken echt het verschil voor mens en dier.
Biodiversiteit met planten en insecten
1 Minder werk in de tuin
Een natuurvriendelijke tuin oogt soms wat rommeliger dan je gewend bent maar dat scheelt je wel veel werk. De kreet “Winterbeurt” is misleidend en mag wat mij betreft verbannen worden. Het idee dat we voor de winter de tuin moeten kort knippen en opruimen is juist schadelijk voor alle natuurlijke processen (en de overlevingskansen van planten) die we beter kunnen stimuleren dan tegenwerken.
Blad is na de winter al voor 80% verteert en vormt een belangrijke voeding voor het bodemleven zoals wormen, schimmels en andere micro-organisme.
Ook kleine en grotere takken kan je het beste in de tuin laten liggen, hierdoor ontstaan er schuilplekjes voor nuttige insecten en andere beestjes die een belangrijke taak hebben in het ecosysteem.
Veeg alleen de verharding en laat in de winter de oude bloemen staan. Laat de tuin met rust zodat alle nuttige beestjes kunnen genieten van hun winterslaap.
2 Natuurlijk plagen bestrijden
In een natuurvriendelijke tuin is het fijn voor alle hulptroepen die gratis klaar staan om je planten gezond te houden. Hang je een nestkast op voor pimpelmezen dan zorgen zij dat het aantal spinnen, bladluizen en rupsen beperkt blijft. Ze vangen ongelooflijk veel beestjes in jouw tuin om hun jongen groot te brengen en het is ook nog fantastisch om te zien als die kleintjes de wijde wereld in vliegen.
Bessenstruiken trekken ook allerlei vogels aan die bijvoorbeeld het aantal slakken beperkt zodat niet alle planten worden opgevreten. Wist je dat het vroeg bloeiende longkruid zweefvliegen aantrekt die bladluizen eten en dat ook de oorworm bladluizen als lievelingsvoedsel heeft.
Zo zie je dat in een natuurvriendelijke tuin er een hele serie hulptroepen klaar staan om het ecologisch evenwicht in jouw tuin op peil te houden. Geef ze de ruimte en geniet. Plant dus voldoende bomen, struiken, bloemen en klimplanten voor een grote variatie aan voeding en schuilplekken.
3 Minder onkruid wieden
Onkruid wieden is vast niet jouw lievelingswerk? We kunnen ons zelfs afvragen wat is eigenlijk onkruid. In de siertuin is bijna elke plant die spontaan groeit en niet is aangeplant onkruid. Tenminste zo noemen wij dat.
In een rozenperk is al het andere onkruid maar in een bloemenborder met vaste planten is een uitgezaaide roos ineens het onkruid. Het is dus een ongewenst kruid die ook zijn waarde kan hebben. Zo is de inheemse hondsdraf een prima bodembedekker in de schaduw en is de pinksterbloem een schitterende bloem in het vroege voorjaar.
Naast de definitie onkruid kunnen we door een slimme manier van beplanten ook die ongewenste planten beperken. Als de bodem bedekt is met “gewenste” planten dan krijgen de ongewenste soorten niet de kans om de overhand te nemen.
Zorg daarvoor dat je voldoende planten aanplant als je de tuin gaat aanleggen en gebruik ook zoveel mogelijk bodembedekkende planten. Hoe beter de bodem bedekt is (zoals in een natuurlijk bos) hoe minder kans de ongewenste onkruiden hebben om uit te groeien.
Goed bekeken is dat een natuurlijk proces. Als er in een bos een open plek met kale grond ontstaat dan biedt dat een kans voor nieuwe planten om daar te gaan groeien en zal de bodem weer geheel bedekt worden met planten.
We kunnen dus veel leren door deze natuurlijke processen in de tuin na te bootsen.
4 Slim waterbeheer in zomer en winter
Water is noodzakelijk voor een goede plantengroei en alle organisme die in de tuin leven. Te weinig water is niet goed maar te veel is zeker ook schadelijk.
Als de bodem en de tuin op een natuurlijke wijze kan functioneren heeft dat een gunstig effect op het waterbeheer. Een natuurlijke bodem heeft een goede doorworteling en een hoog gehalte aan organische stof (humus).
Hierdoor houd de bodem voldoende vocht vast in droge periodes tijdens de zomer en kan het overtollige water makkelijk wegzakken als het langdurig regent. De bodem is in een natuurlijke tuin volledig bedekt waardoor de bodem in de zomer langer vochtig blijft en bodemorganisme in de bovenlaag actief blijven.
Het besproeien van de tuin is ook veel minder nodig bij een natuurvriendelijke tuin wat weer (drink)water bespaart.
5 Biodiversiteit tot leven brengen
Biodiversiteit is een ruim begrip, het betekent ik welke mate levende organisme voorkomen. Wij hebben wettelijk de plicht om de leefomgeving van alle van nature levende organisme te behouden en beschermen.
De biodiversiteit kan je verbeteren door geen organisch materiaal zoals blad, takjes en hout af te voeren. Een variatie aan omstandigheden te scheppen, denk aan nat, droog, zonnig of juist schaduwrijke plekken. Tevens een variatie aan (liefst inheemse) beplanting van bomen, struiken, hagen en bloemen.
Wordt de tuin dan een complete wildernis, denk je misschien? Nee dat hoeft niet. Natuurlijk is het fijn als je in de tuin kan bewegen en verblijven. Een prettige verhouding voor mens en dier is 30% verharding en 70% beplanting.
6 Bodemleven met ondergrondse superpower
De biodiversiteit geldt niet alleen boven de grond. Het leven onder de grond is niet zichtbaar maar net zo belangrijk. Beplanting kan niet goed groeien zonder een evenwichtig bodemleven en het bodemleven kan niet leven zonder beplanting.
Wat is nou het bodemleven? Dit is een specifieke leefplek voor regenwormen, schimmels, bacteriën, torretjes, aaltjes, mijten, eencellige, mieren, mollen en nog veel meer. Al deze organisme zijn ongemerkt keihard aan het werk om al het organische materiaal zoals blad, takjes en hout om te zetten in voedingsstoffen voor de planten.
Het bodemleven en de plantenwortels hanteren een soort ruilsysteem. De plant krijgt via de wortels voedingsstoffen en bijvoorbeeld de schimmel krijgt van de plant in ruil suikers. Een uniek systeem waarbij alles optimaal functioneert en in evenwicht blijft.
7 Beleving en inspiratie
In een levende en natuurlijke tuin is er altijd iets te beleven. Een variatie aan bloemen lokt ook weer veel insecten naar je tuin. Zorg dat je in ieder seizoen bloei hebt zodat wilde bijen, hommels, zweefvliegen en vlinders regelmatig langs komen fladderen.
Heb je veel groen en bomen dan komen er zeker vogels naar je tuin om te schuilen, om eten te zoeken of misschien wel om een nest te bouwen. Het is echt fantastisch om te zien hoe de ene na de andere jonge koolmees uit de nestkast springt en hulpeloos zit te piepen op een tak. Maak je niet ongerust en geniet van het moment, in een mum van tijd zijn ze er vandoor en scharrelen ze in de omgeving op zoek naar eten.
In mijn tuin komen er ook nog andere dieren af en toe langs zoals de egel, veldmuizen, ransuilen, een sperwer met prooi of familie hermelijn.
Voor tips en inspiratie kan je veel vinden bij bijvoorbeeld het IVN of Velt en lokaal een botanische tuin. Wil je een tuin opnieuw inrichten dan kan ik je helpen met een doordacht plan voor een natuurvriendelijke en sfeervolle tuin.
Samen kunnen we de leefomgeving verbeteren door meer groene (kleine) tuinen te realiseren en behouden. Juist al die kleine (postzegel) tuinen samen zorgt samen met het gemeentegroen voor een gevarieerd leefgebied en een groeiende biodiversiteit in stad en landschap.
Met groene groet, Tuinspecialist Geral Overbeek.
Gratis Tuin-inspiratie boek ontvangen?
Wil je nog meer handige en Natuurvriendelijke Tuintips ontvangen?
Reserveer ons gratis Tuininspiratie Boek als PDF
Wat een inspirerend artikel over de voordelen van natuur in de tuin! Het benadrukt prachtig hoe een natuurvriendelijke tuin niet alleen bijdraagt aan de biodiversiteit, maar ook het tuinonderhoud kan verminderen en een bron van beleving en inspiratie kan zijn. Het idee dat zelfs kleine tuinen een groot verschil kunnen maken voor mens en dier is echt motiverend. Ik ben zeker geïnspireerd om mijn eigen tuin natuurvriendelijker te maken en te genieten van al het moois dat de natuur te bieden heeft!
Beste Anne,
Bedankt voor je positieve reactie. Alleen samen kunnen we de natuur weer de ruimte geven die het verdient.
Met groene groet, Tuinspecialist Geral Overbeek.